ارزیابی آثار اقتصادی تحقیقات به نژادی پنبه تحت شرایط ریسک در پهنه های کشاورزی-اقلیمی ایران

توسعه فن‌آوری در کشاورزی به عنوان منبع اصلی افزایش بهره‌وری، مستلزم سرمایه‌گذاری پایدار در تحقیق و ترویج کشاورزی است. با این حال در دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری در تحقیقات کشاورزی کشورهای رو به توسعه کاهش یافته و نظام‌های تحقیقات کشاورزی بخش عمومی(دولتی) این کشورها از جمله ایران با چالش تامین مالی نیازهای پژوهشی مواجه شده‌اند. در چنین شرایطی تامین مالی این نوع تحقیقات مستلزم ارائه شواهد مستند از منافع آن‌ها به سیاست‌گذاران اقتصادی خواهد بود. بدون مستندسازی شفاف و متقاعدکننده منافع، تحقیقات کشاورزی حمایت مالی پایدار را کسب نخواهد کرد. از این رو تحقیق حاضر برای برآورد منافع بالقوه تحقیقات به‌نژادی پنبه در شرایط ریسک در پهنه‌های کشاورزی-اقلیمی خشک مرکزی، دشت ساحلی خزری، زاگرس جنوبی، خراسان رضوی و شمال غربی ایران انجام شده است که نتایج آن می‌تواند مجموعه سیاست‌گذاری اقتصادی کشور را برای حمایت شایسته از تحقیقات پنبه متقاعد و مجاب کند. برای انجام این تحقیق از الگوی مازاد اقتصادی پیش از اجرا استفاده شده است که می‌تواند خروجی‌های مفید و موثر برای استنتاج منافع بالقوه تحقیقات کشاورزی تولید کند. بر اساس یافته‌ها، تحقیقات به‌نژادی پنبه در همه پهنه‌های مورد بررسی، علیرغم عدم حتمیت و ریسک منافع آن‌ها در شرایط پنبه‌کاران، از بازده اقتصادی قابل قبول برخوردارند.به طوری که میانگین انتظاری نرخ بازده داخلی آنها با وجود ریسک و عدم حتمیت تحقیقات و فعالیت‌های کشاورزی در بازه 26 تا 40 درصد قرار دارند از این رو کاربست فن‌آوری ( بذر اصلاح شده) منتج از آن‌ها می‌تواند در افزایش تولید و عرضه محصول راهبردی پنبه و درآمد پنبه‌کاران نقش چشمگیری ایفا کند. این شواهد بر ضرورت حمایت و تامین مالی تحقیقات پنبه و مدیریت ریسک آن تاکید دارد.